Noordhoff.nl   Middelbaar beroepsonderwijs   Beroepsgerichte methodes   ZorgPad Zorg & Welzijn     Praktijkgestuurd leren met ZorgPad Zorg & Welzijn

Praktijkgestuurd leren met ZorgPad Zorg & Welzijn: Zo doet OPPstap dat

“Wij vinden het belangrijk dat studenten zelf op verkenning uitgaan, onderzoeken, ondernemen, ondervinden.”

header Zorgpad mbo generic 1220x560
resource-not-found

Bij particuliere onderwijsinstelling OPPstap Zorg en Welzijn staat werkplekleren centraal. Een logische keuze, want de docenten verzorgen hun opleidingen en trainingen veelal in huis, bij de zorgorganisaties die hen inschakelen. Maar ook een bewuste keuze, vanuit de overtuiging dat leren op de werkplek veel oplevert. Daarbij zet OPPstap onder meer het vernieuwde ZorgPad Zorg & Welzijn in. Paulien Boerboom en Sonja Schoneveld vertellen over de vertaling van theorie naar praktijk.

“Toen ik begin 2000 begon als docent, wilde ik vooral anderen al faciliteren en ondersteunen in hun leerproces”, vertelt Paulien. “Zo zag ik mijn rol. Later bleek dat praktijk gestuurd leren te heten: Leren door in de praktijk te ervaren. Dat is niets nieuws, maar de invulling ervan is geen constante. Door de jaren heen veranderen de eisen waaraan beginnende verpleegkundigen en verzorgenden IG moeten voldoen, wet- en regelgeving verandert, de zorg zelf ontwikkelt zich, onze visie daarop... En met die context veranderen ook de leermiddelen en de didactiek. Voor ons was de publicatie van het kwalificatiedossier voor mbo-verpleegkundigen en verzorgenden-IG 2020 een mooi moment om nóg meer vorm te geven aan praktijk gestuurd leren. Om te kijken: wat betekent dat nou voor onze studenten?”

De Leermeter

Daarbij is het de uitdaging om de stap te maken van theorie naar praktijk. Wat moet je als beginnend zorgprofessional precies kennen en kunnen? Hoe vertalen de werkprocessen zich in leermiddelen en uiteindelijk naar de werkvloer? “Om dat inzichtelijker te maken, hebben wij met het kwalificatiedossier als uitgangspunt een ‘leermeter’ ontwikkeld”, vervolgt Paulien. “Hierin hebben we voor elk werkproces uit het kwalificatiedossier, van zorgvraag afstemmen tot diagnose stellen en zorgvrager begeleiden, bekeken: welke competenties en vaardigheden horen hierbij? Wat moet je onder de knie krijgen als starter, wanneer ben je gevorderd en wanneer bekwaam? Zo hebben wij, docenten, werkbegeleiders én onze studenten een instrument in handen dat helpt sturing te geven aan het leerproces: studenten formuleren aan de hand hiervan hun eigen leervragen. We zetten de leermeter ook in bij de ‘leermetergesprekken’ met studenten, waarin we hun voortgang bespreken.”

Waar word jij nieuwsgierig van?

Bij OPPstap is dit leerproces geplaveid met praktijkopdrachten. “Wij vinden het belangrijk dat studenten zelf op verkenning uitgaan, onderzoeken, ondernemen, ondervinden”, zegt Sonja. Bij de intake vragen we ook altijd: ‘Wat maakt jou nieuwsgierig?’ Daar spelen we op in, zodat we uiteindelijk zelfstandige en ondernemende verpleegkundigen en verzorgenden afleveren die zélf de regie nemen in hun verdere leerproces. We geven veel praktijkopdrachten waarbij we altijd hun nieuwsgierigheid proberen te prikkelen. Dat begint met verkenning, waarbij studenten zelf op zoek gaan naar informatie. Bijvoorbeeld rondom methodisch werken: ga maar eens na wat de visie van jouw organisatie is en welke methodieken er gebruikt worden. Zo hebben we ook opdrachten om te oefenen, vaardigheden toe te passen en de vertaling te
maken naar de werkvloer – de transfer.”

Leuk en compact

De opdrachten haalt OPPstap overal vandaan. Sonja: “Uit ZorgPad Zorg & Welzijn en andere leermiddelen zoals Digibib, maar we gebruiken ook content uit andere bronnen, zoals YouTube om onze eigen opdrachten te ontwikkelen. Het gaat erom dat de opdrachten bijdragen aan de leerdoelen. Voor de theoretische informatie ter voorbereiding op onze workshops, lessen en opdrachten verwijzen we vaak naar ZorgPad Zorg & Welzijn. Wat ik daar prettig aan vind, en studenten ook, is dat deze methode toegankelijk is: je vindt er alle richtlijnen en protocollen, en de informatie is verpakt in korte, vlot leesbare teksten, met veel filmpjes en foto’s. Dat maakt dat de theorie voor studenten leuk en compact blijft.”

Werkprocessen opgeknipt

De modulaire opbouw van ZorgPad Zorg & Welzijn sluit goed aan bij hoe OPPstap het eigen curriculum heeft ingericht. “We hebben de verschillende werkprocessen flink opgeknipt”, zegt
Sonja. “Zo maken we de materie behapbaar. Zeker nu in het kwalificatiedossier het aantal werkprocessen is teruggebracht van 17 tot elf, zijn ze behoorlijk omvangrijk geworden. B1.K1.W4 is bijvoorbeeld een joekel van een werkproces waar eigenlijk de hele basis in zit, van methodisch leren tot PDL toepassen, omgaan met zorgvragers en dagbesteding. De verschillende onderdelen hebben we geclusterd per thema, zoals wij dat logisch vinden. Daar koppelen we ook weer verkenningsopdrachten aan waarbij ZorgPad goed van pas komt. Zoek informatie op over begeleidingsmethodiek, bijvoorbeeld, of over cellen en weefsels.”

Stevige fundering voor actieve leerhouding

Om ervoor te zorgen dat de studenten echt een actieve leerhouding ontwikkelen, neemt OPPstap ze de eerste maanden stevig bij de hand. “Als je wilt dat ze zelf hun weg vinden, moet je ze eerst wegwijs maken”, zegt Sonja. “Bij de start geven we dus veel algemene informatie: hoe werkt de zorg eigenlijk? Wat zijn de kaders? Waar staat zo’n code als B1.K1.W1 nou voor? Waarom die codes? Hoe zit het onderwijs in elkaar?” Paulien vult aan: “Stapje voor stapje nemen we ze mee. Het kost een maand of drie, vier voordat ze er goed in zitten en de stip op de horizon helder is. Dat klinkt lang, maar het is belangrijk dat je de ruimte en tijd neemt om studenten te léren leren, om ze te laten ontdekken wat ze al kunnen en kennen, wat hun leervragen zijn en hoe ze zélf tot leren en ontwikkelen komen. En als dat eenmaal staat, kun je ze daarna sneller loslaten. Je creëert de fundering van waaruit professionals in spé zelfstandig kunnen leren. En dan gaan ze als een speer!”