"Leerlingen wegwijs maken in de wereld van atomen en moleculen: het mooiste wat er is"

Rob Nooi (58) is docent scheikunde en natuurkunde aan de RSG Stad & Esch in Meppel, een vooruitstrevende school die volop inspeelt op én gebruikmaakt van technologische ontwikkelingen. De ommezwaai van werken op school naar thuiswerken in maart 2020 verliep voor deze school dan ook behoorlijk soepel. De scheikundemethode Chemie heeft hier voor Nooi ook zeker een rol in gespeeld.

Wanneer wist je dat je docent scheikunde wou worden?

‘Ik wilde eigenlijk eerst leraar Engels worden. Toen ik op de havo bleef zitten op natuurkunde en op de mavo belandde, werd dat idee in eerste instantie alleen nog maar sterker. Maar daar op de mavo viel opeens het kwartje en ontdekte ik de schoonheid van de bètavakken, en besloot ik daarvoor te gaan.

Wat is er mooi aan het vak van scheikundedocent?

‘Leerlingen bewustmaken van processen die zich afspelen op een schaalgrootte die wij eigenlijk niet kunnen bevatten. Die hele kleine dingen: atomen, moleculen… wat zijn dat eigenlijk? En wat kun je ermee? Dat vertalen naar alledaagse, zichtbare zaken is ontzettend leuk. Neem een techniek als extrusie, waarmee je verhit aluminium omvormt tot bijvoorbeeld de kast van een laptop. Als leerlingen de praktische toepassing kennen, komt het vak echt
tot leven.’

Kortom: veel proefjes in jouw lessen?

'Inderdaad, we geven veel practica. Laatst nog hebben we de koffiecreamerproef gedaan, om te zien wat extra zuurstof doet met vuur. Het resultaat was spectaculair, met vlammen van meer dan een meter hoog! Dat vinden leerlingen natuurlijk prachtig, en ikzelf stiekem ook hoor.’

‘Een ander favoriet experiment is het maken van emulsies. Dan zeg ik: ik zorg voor ovenpatat, als jullie de emulsie, oftewel zelfgemaakte mayonaise, regelen. Daar geven altijd veel leerlingen gehoor aan en dat zorgt voor zoveel gezelligheid in de klas.’

Hoe ziet, onder normale omstandigheden, jouw ideale les eruit?

‘Ik werk leerling-gestuurd: input van de leerlingen vormt de basis van mijn lessen. Het programma Shout-it-out is hiervoor ideaal, ook nu met thuiswerken. Aan het begin van de les vraag ik leerlingen om via hun laptop aan te geven wat zij hebben opgestoken van de vorige les. Die opmerkingen verschijnen in de vorm van wolkjes op het digibord. Zo krijg ik scherp welke voorkennis leerlingen hebben en zij zien wat klasgenoten hebben opgepikt. Wie vervolgens geen vragen meer heeft, mag zelfstandig aan het werk gaan – achterstevoren, zodat ik mee kan kijken op hun scherm. Ondertussen ga ik aan de slag met de leerlingen die nog wel vragen hebben. Ik sluit mijn lessen af met opnieuw Shout-it-out, maar nu met de vraag wat zij hebben geleerd in deze les.’

Je maakt in jouw lessen gebruik van de methode Chemie. Sluit deze methode goed aan bij jouw manier van lesgeven?

‘Helemaal! We gebruiken alleen de gepersonaliseerde online leeromgeving en de bijbehorende e-books, omdat op deze school iedereen op laptops werkt. Dat was in maart vorig jaar een groot voordeel, toen we door corona halsoverkop thuis moesten werken. Chemie biedt de theorie op een goede, duidelijke manier aan. En nu we door het thuiswerken geen practica kunnen geven, maken we dankbaar gebruik van de practicumfilmpjes – die zijn lekker kort en pakkend. Alleen het simulatieprogramma om atomen na te bouwen kan wel wat uitgebreider.

Het dashboard waarop je de voortgang van leerlingen kunt monitoren is echt een uitkomst. Zo zie ik dat op dit moment één leerling nog niet begonnen is met het huiswerk. Welke onderwerpen nog extra aandacht nodig hebben en welke leerlingen achterblijven wordt zo direct duidelijk.’

Welke tip zou jij beginnende docenten scheikunde mee willen geven?

Voor mezelf geldt dat ik het leuk vind om dingen uit te leggen. Voordat ik voor de klas kwam te staan deed ik dat al als surf- en zeilinstructeur. Maar dat betekent niet automatisch dat je er ook goed in bent. Ik vraag mijn leerlingen dan ook na elke instructieles om feedback – dat is spannend, maar voor mij ook steeds weer enorm leerzaam.’