Leesplezier en leesvaardigheid vergroten met Heel Den Haag Leest

De leesvaardigheid van jongeren holt achteruit, maar hedendaagse pioniers als Marjolein Kool doen er alles aan om deze ontwikkeling een halt toe te roepen. Als beleidsadviseur taal bij ROC Mondriaan en oprichter van het project ‘Heel Den Haag Leest’ zet ze zich in om het leesplezier en de leesvaardigheid in haar regio te vergroten.

De verslechterde leesvaardigheid van mbo-studenten houdt Marjolein al jaren bezig – lang voordat de media het onderwerp oppikten en er brede aandacht voor kwam. “Een van de oorzaken is de examinering voor taal, die rond 2013 werd ingevoerd. Vanaf dat moment draaide het hele taalonderwijs alleen nog maar om die examens en om hoe studenten die konden halen. Lezen werd gereduceerd tot verplichte schooltaak. Een saaie verplichting bovendien, want de teksten waren kort en simpel en sloten niet meer aan bij de praktische inhoud van de opleiding en de interesse van de student. Gelukkig is het tij inmiddels gekeerd en zijn steeds meer mensen doordrongen van het belang van lezen: dat je er een gigantische woordenschat door opbouwt, maar ook wereldkennis en bijvoorbeeld inlevingsvermogen. En: dat veel lezen zorgt voor betere lezers! Maar we zien nog steeds dat het voor docenten best spannend is om naast het werken met een methode ook af en toe voor een andere aanpak te kiezen.”

Taal oefenen in de kookles of bij kniples

Toch adviseert Marjolein docenten van ROC Mondriaan juist om af en toe out of the box te denken: “Zo loopt er bij ons momenteel een pilot waarbij de taaldocent af en toe meegaat naar een praktijkles en daar een student laat vertellen over een praktische handeling, bijvoorbeeld het knippen en föhnen van haren bij de kappersopleiding. Zo worden taalproductie en communicatieve vaardigheden op een natuurlijke en relevante manier gestimuleerd. Zoiets hoeft trouwens niet per se geïnitieerd te worden door een taaldocent. Ook als beroepsdocent kun je heel goed taalproductie uitlokken door middel van het stellen van open vragen.”

Een ander mooi voorbeeld zag Marjolein bij een van de horeca-opleidingen binnen het ROC. “Een taaldocent daar heeft een aantal van haar beroepscollega’s overgehaald om af en toe een deel van hun lessen te gebruiken voor vrij lezen. Met name tegen de beroepsdocenten wordt namelijk best wel opgekeken, zij fungeren zo als rolmodel. Als zo’n docent kok een kwartier enthousiast gaat zitten lezen, heeft dat als mogelijk effect dat studenten dat over gaan nemen. De hertaalde boeken uit de Leeslicht-reeks zijn erg populair bij onze studenten, de biografie over Messi of Max Verstappen bijvoorbeeld. Dit zijn vrij dunne, makkelijk leesbare boeken die de studenten snel uitlezen. Zo’n succeservaring zorgt er hopelijk voor dat ze weer een ander boek gaan pakken en steeds iets moeilijkere boeken gaan lezen. Sommige scholen overwegen om te starten met de boeken uit de serie Lijsters voor het mbo, bijvoorbeeld bij de opleiding Pedagogisch Werk.”

Bibliotheek op school

Vanuit het project Heel Den Haag Leest, waarover hieronder meer, is voor ROC Mondriaan de doelstelling opgesteld om elke campus van een schoolbibliotheek te voorzien. “Zo willen we studenten zo laagdrempelig mogelijk kennis laten maken met lezen en leesplezier. Op de campussen waar met lezen is gestart, zijn elke week leesconsulenten aanwezig. Die kennen de collectie en de doelgroep en organiseren geregeld een Boekproeverij. Onder leiding van de docent Nederlands en de consulent maken studenten dan in groepjes van tien kennis met steeds een nieuwe selectie boeken. Als ze een leuk boek hebben gevonden mogen ze die lenen. De leesconsulenten zijn er ook voor de docent: ze geven tips over hoe je bijvoorbeeld met een klas een boek kunt lezen en bespreken én hoe je een activiteit kunt koppelen aan het lezen van een boek. Zo kun je aan het dagboek van Anne Frank natuurlijk heel goed als burgerschapsactiviteit een bezoek aan het Achterhuis organiseren.”

Platform om lezen te bevorderen in de hele regio

Het project Heel Den Haag Leest heeft Marjolein in 2022 opgezet samen met haar ROC-collega Rosa Rupert. Samen werken zij één dag per week aan dit project. “Heel Den Haag Leest is een platform waarbij inmiddels 45 partners zijn aangesloten: hieronder uiteraard ons eigen ROC, maar ook andere onderwijsinstanties, van kinderopvang tot universiteit, bibliotheken, boekhandels, de gemeente én een kinderziekenhuis. Samen proberen we leesplezier onder alle mensen in de regio Haaglanden te vergroten en te werken aan leesbevordering. Wij brengen die partners met elkaar in contact en organiseren onder andere drie keer per jaar een inspiratiebijeenkomst voor al onze partners met interessante workshops.

Werken aan een leesvaardige toekomst: lezen is leren

Noordhoff helpt leerlingen en studenten om een betere lezer te worden. Op basis van wetenschappelijke inzichten en ervaring kiezen we de juiste ingrediënten om ons lesmateriaal verder te ontwikkelen. Dat doen we voor de doorlopende leerlijn: van leren lezen op de basisschool tot het begrijpen van studieteksten in het hoger onderwijs. Zo zorgen we voor betere motivatie, meer plezier, goed leesbegrip en grotere woordenschat. Ontdek meer over onze visie hoe wij werken aan sterke leesvaardigheid »